Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển – ĐHQGHN đảm nhiệm vai trò đầu mối chuyên môn trong Hội thảo quốc tế “Danh nhân Phạm Thận Duật – Giá trị di sản và Giải pháp bảo tồn, phát huy”

Dự Hội thảo có đồng chí Trần Song Tùng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; GS.TSKH Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo (ĐH Quốc gia Hà Nội); cùng đại diện Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; lãnh đạo các sở, ngành, Hội KHLS và Hội Di sản văn hoá tỉnh Ninh Bình; đại diện Quỹ Giải thưởng Phạm Thận Duật; các chuyên gia, nhà khoa học quốc tế và trong nước đến từ các viện, trường đại học; lãnh đạo xã Yên Mạc, đại diện các Hội đồng hương Ninh Bình, Hội đồng hương Yên Mạc tại Hà Nội, Ban liên lạc Hội đồng họ Phạm Việt Nam và Hội đồng gia tộc dòng họ Phạm Nhàn Ngu xã Yên Mạc…

Về phía Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển có TS. Phạm Đức Anh – Viện trưởng, toàn thể cán bộ, giảng viên, nhà nghiên cứu của Viện, cùng các chuyên gia Việt Nam học tham gia điều phối học thuật. Viện được giao nhiệm vụ là đơn vị đầu mối chuyên môn, chịu trách nhiệm tổng hợp, đánh giá và định hướng khoa học của chương trình, bảo đảm chất lượng học thuật và kết nối các nhà nghiên cứu trong nước, quốc tế.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Trần Song Tùng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, nhấn mạnh di sản Phạm Thận Duật để lại rất đa dạng, từ các công trình nghiên cứu về lịch sử, văn hóa, dân tộc học đến các giá trị tư tưởng, tinh thần yêu nước, ý chí cải cách và các di tích, công trình tưởng niệm. Đồng chí khẳng định, di sản này không chỉ là kết tinh của một nhân cách lớn mà còn là mẫu hình tiêu biểu cho việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản danh nhân Ninh Bình. Từ những giá trị cốt lõi về nhân cách, đạo đức công vụ và tri thức khai sáng, di sản Phạm Thận Duật đã trở thành nền tảng cho mô hình tiếp cận di sản toàn diện, kết hợp giữa con người, không gian văn hóa và cộng đồng. Qua đó, Ninh Bình xác lập hướng phát triển di sản theo tinh thần mới: lấy nghiên cứu khoa học làm cơ sở, giáo dục và truyền thông làm cầu nối, bảo tồn, du lịch và kinh tế di sản làm động lực, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế. Trong bối cảnh tỉnh đang xây dựng chiến lược phát triển văn hóa bền vững, di sản Phạm Thận Duật là nguồn lực tinh thần đặc biệt, hiện thực hóa khát vọng xây dựng Ninh Bình trở thành trung tâm di sản và tri thức, nơi văn hóa, con người và lịch sử cùng hòa quyện kiến tạo tương lai. Việc nghiên cứu này cũng tạo cơ sở để xác lập hệ giá trị chuẩn mực, đề ra giải pháp bảo tồn và lan tỏa di sản các danh nhân khác của tỉnh.

Trình bày Báo cáo Đề dẫn tại Hội thảo, TS. Phạm Đức Anh, Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển (ĐHQGHN), đã phân tích sâu sắc bối cảnh và sự cần thiết của Hội thảo. Viện trưởng nhấn mạnh, Danh nhân Phạm Thận Duật là một nhà chính trị, ngoại giao, văn hóa lớn, có cuộc đời gắn liền với giai đoạn lịch sử đầy biến động, quyết định sự tồn vong của dân tộc. Tuy nhiên, cho đến nay, tương tự nhiều nhân vật lịch sử thế kỷ 19, vẫn còn nhiều nhận định và đánh giá khác nhau về ông. TS. Phạm Đức Anh ghi nhận, mặc dù các công trình và hội thảo trước đây đã giúp giới học giả có nhận thức ngày càng đầy đủ và chính xác hơn, vẫn còn rất nhiều khía cạnh cần được tiếp tục làm rõ dưới sự tiếp cận của quan điểm sử học mới và phương pháp nghiên cứu mới. Vì vậy, Hội thảo quốc tế lần này – được tổ chức nhân kỷ niệm 200 năm ngày sinh (1825–2025) và 140 năm ngày mất (1885–2025) của danh nhân nhằm tiếp tục làm sáng rõ các vấn đề: thân thế, cuộc đời, sự nghiệp của Danh nhân Phạm Thận Duật; đánh giá vị trí, vai trò và những đóng góp của Danh nhân Phạm Thận Duật đối với lịch sử dân tộc Việt Nam; đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm bảo tồn, khai thác, phát huy giá trị di sản của Danh nhân Phạm Thận Duật trong bối cảnh phát triển mới của địa phương và đất nước.

Hội thảo tổ chức tập trung thảo luận hai chuyên đề chính: "Thân thế, sự nghiệp và di sản của Danh nhân Phạm Thận Duật" và "Bảo tồn và phát huy giá trị di sản Phạm Thận Duật". Nhiều tham luận sâu sắc từ các chuyên gia, nhà nghiên cứu khoa học trong nước và quốc tế đã được trình bày. Trên cơ sở đó, các chuyên gia đã dành thời gian trao đổi, lý giải, tiếp tục bổ sung làm rõ thân thế, sự nghiệp, đánh giá vị trí, vai trò và những đóng góp của Danh nhân Phạm Thận Duật trong tiến trình lịch sử dân tộc. Các nội dung của Hội thảo được khẳng định là nguồn tư liệu quý giá, giúp các cơ quan nghiên cứu và quản lý nhà nước có thêm cơ sở tham mưu, đề xuất những giải pháp cụ thể, khả thi nhằm tôn vinh Danh nhân ở tầm mức quốc gia và quốc tế, góp phần hoàn thiện chủ trương, chính sách và phục vụ quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Từ kết quả hội thảo, tỉnh Ninh Bình sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá, giáo dục nhằm nâng cao ý thức giữ gìn, phát huy giá trị văn hoá, truyền thống hiếu học, lòng yêu nước và tinh thần nhân văn, qua đó tiếp tục khơi dậy lòng tự hào, tự tôn dân tộc, tinh thần đại đoàn kết để xây dựng quê hương Ninh Bình giàu đẹp, đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

Phát biểu tổng kết Hội thảo, GS. TSKH Vũ Minh Giang (Phó Chủ tịch Hội KHLS Việt Nam) đánh giá cao sự thành công rực rỡ của Hội thảo. Giáo sư khẳng định Phạm Thận Duật là một nhà bác học đa tài (chính trị, ngoại giao, sử học, trị thủy, dân tộc chí), có trình độ nghiên cứu vượt thời đại, áp dụng cả phương pháp "điều tra điền dã" (field investigation). Phẩm chất nổi trội nhất của ông là lòng yêu nước bỏng cháy, thể hiện qua việc ủng hộ nhiệt thành ngọn cờ Cần Vương. Đặc biệt, GS. Vũ Minh Giang đã đề xuất một mục tiêu lớn: Quyết tâm xây dựng bộ hồ sơ trình UNESCO công nhận Danh nhân Phạm Thận Duật là danh nhân thế giới. 

Theo đó, đồng chí Trần Song Tùng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Ninh Bình tổng kết nhấn mạnh các nhiệm vụ trọng tâm sắp tới, bao gồm việc tổng hợp, biên tập và xuất bản Kỷ yếu hội thảo làm tài liệu khoa học quan trọng; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về lòng yêu nước, truyền thống hiếu học; và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Với những cam kết hành động cụ thể này, Hội thảo quốc tế "Danh nhân Phạm Thận Duật - giá trị di sản và giải pháp bảo tồn, phát huy" đã kết thúc thành công tốt đẹp, mở ra một giai đoạn mới trong việc nghiên cứu, bảo tồn và lan tỏa di sản của Danh nhân. Sự kiện cũng là một minh chứng rõ nét, khẳng định mạnh mẽ vai trò, uy tín và năng lực tổ chức, kết nối học thuật quốc tế của Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển (ĐHQGHN) với tư cách là đơn vị đầu mối chuyên môn của Hội thảo.

Một số hình ảnh tại Hội thảo:

Quang cảnh Hội thảo.

Đồng chí Trần Song Tùng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh phát biểu khai mạc Hội thảo.

TS Phạm Đức Anh, Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Đại học Quốc gia Hà Nội) phát biểu đề dẫn tại Hội thảo.

GS.TSKH. NGND Vũ Minh Giang, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam phát biểu tổng kết Hội thảo.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm.

Hình ảnh tiểu ban 1: "Thân thế, sự nghiệp và di sản của Danh nhân Phạm Thận Duật" 

Hình ảnh tiểu ban 2: "Bảo tồn và phát huy giá trị di sản Phạm Thận Duật".